از آرال تا ارومیه¡

تصاویر جدید ناسا از دریاچه آرال نشان می‌دهد که توسعه بی‌رویه کشاورزی باعث نابودی ۹۰ درصد مساحت این دریاچه شده است.

در تصویر هوایی جدید رصدخانه ی زمین ناسا، که توسط یک فضانورد در ایستگاه فضایی بین‌المللی هنگام گردش بر فراز قزاقستان گرفته شده، شرایط رو به زوال دریاچه ی آرال را نشان می‌دهد.

دریاچه ی آرال که توسط رودخانه های آمودریا و سیردریا یا همان رودهای جیحون و سیحون تغذیه می‌شد چهارمین دریاچه ی بزرگ جهان از نظر مساحت بود اما روند خشکی آن که از سال 1960 شروع شده است، اکنون به مرحله‌ای رسیده که تنها حدود 10 درصد این دریاچه باقی مانده است!

بر اساس تصویری که ناسا منتشر کرده، منطقه جنوب شرقی دریاچه آرال دستخوش بیابان‌زایی شدیدی شده که باعث پیدایش صحرای آرال قوم(آرالکوم) به عنوان یکی از جدیدترین بیابان‌های جهان با مساحت 62000 کیلومتر مربع شده است. این صحرای تازه به دنیا آمده اکنون تبدیل به یکی از کانون‌های اصلی توفان‌های مکرر شن و گرد و غبار در منطقه شده که کشورهای قزاقزستان، ازبکستان و حتی افغانستان را تحت تأثیر قرار داده است.

دریاچه ی آرال زمانی به دلیل صنعت ماهی‌گیری که سنگ بنای اقتصاد محلی به ویژه در قزاقستان و ازبکستان بود، شناخته می‌شد، به طوری که در دهه 1950، دریاچه آرال با صید سالانه حدود 40،000 تا 50،000 تن ماهی، بازار ماهی‌گیری پر رونقی داشت و گونه‌های مختلفی از ماهی‌ها از جمله کپور در آب‌های آن رشد می‌کردند.

با این حال، این صنعت در دهه 1960 و زمانی که دولت شوروی سابق پروژه‌های آبیاری عظیم مزارع پنبه را آغاز کرد و مسیر دو رودخانه ی سیحون و جیحون را به سمت این مزارع منحرف کرد، شروعی بر پایان آرال و صنعت ماهی‌گیری این دریاچه رقم خورد.

از این نظر می‌توان سرنوشت آرال و ارومیه را یکی دانست چرا که سطح زیرکشت دریاچه ارومیه در سال‌های اخیر افزایش 270 هزار هکتاری را به خود دیده است و برای تأمین آب مورد نیاز کشاورزی، طی دو دهه گذشته بیش از یکصد سد و سازه کنترلی روی رودخانه‌های تنظیمی که به دریاچه ارومیه ختم می‌شدند، احداث شده و همزمان سطح زیرکشت بیش از 120 درصد توسعه پیدا کرد و صنایع آب‌بر در حوضه آبریز مستقر شد که همه اینها حقابه دریاچه را بلعیدند و باعث شدند به این بحران فعلی و خشکی شدید دریاچه ارومیه برسیم. بیدار شویم پیش از این که خیلی دیر شود! انگشتری های بی نگین را دریابیم!

برچسب‌ها: دریاچه های بزرگ جهان, دریاچه آرال, دریاچه ارومیه, محیط زیست

ایران ای سرای امید!

تصنیف سپیده

ایران ای سرای امید؛ بر بامت سپیده دمید

بنگر کزین رهِ پر خون؛ خورشیدی خجسته رسید

اگر چه دل ها پرخون است…

شکوهِ شادی افزون است…

سپیده‌ی ما گلگون است

وای گلگون است…

که دستِ دشمن، در خون است

ای ایران، غمت مرساد، جاویدان شکوه تو باد

راه ما؛ راه حق…

راه بهروزی‌ ست

اتحاد اتحاد! رمز پیروزی‌ ست…

صلح و آزادی…

جاودانه بر همه جهان، خوش باد

یادگار خونِ عاشقان…

ای بهار ای بهارِ تازه جاودان

در این چمن شکفته باش

برچسب‌ها: محمدرضا شجریان, هوشنگ ابتهاج, محمدرضا لطفی, آواهای سرزمین مادری