ششم و متوسطه اول
|
||
آگاهی انسانی، آگاهی اجتماعی |
امروزه «راه آهن» یکی از عوامل اصلی در فرآیند توسعه ی پایدار
هر کشوری محسوب می شود، تا آنجا که می توان توسعه ی
اقتصادی را مستقیما" با میزان توسعه ی شبکه ی راه آهن مرتبط
دانست.
در ایران اما از زمان ناصرالدین شاه تلاش هایی برای ایجاد راه آهن
صورت گرفت که حاصل چندانی نداشت و بیشتر 240 کیلومتر خطوط
ریلی که ساخته و پرداخته شد، برای تسهیل تاراج منابع کشور
توسط روس و انگلیس بود.
از سال 1304 که رضاخان نخست وزیر شده بود اندیشه ی احداث
راه آهن سراسری را جامه ی عمل پوشاند. در نهم خرداد 1304
لایحه ی انحصار دولتی قند و شکر و چای را به منظور تهیه ی
سرمایه ی ساخت راه آهن به مجلس شورای ملی برد.
در یادداشت های او می خوانیم: «... در همین اوان به کشیدن
خط سراسری و متصل ساختن اجزای مهمه ی مملکت به یکدیگر
همت گماشتم بدون این که برای انجام این کار دیناری از خارجه
قرض کنم، بلکه با انحصار قند و شکر از خود ملت گرفتم و صرف
مصالح خود ملت کردم ...».
بالاخره در 23 مهرماه 1306 نخستین کلنگ ساخت راه آهن در
محلی که می بایست ایستگاه تهران در آنجا ساخته شود، به دست
رضاشاه به زمین زده شد، و از آن روز ساختمان راه آهن سراسری
ایران آغاز شد.
هدف، اتصال بندر شاپور در جنوب کشور به بندر ترکمن در شمال بود.
که مسیری 1,400 کیلومتری بود، بیش از 4 هزار پل کوچک و بزرگ و
آبروی طاقدار، لوله فلزی و گذرگاه ساخته شد، که بعضی از این پلها
شاهکار مهندسی به حساب می آیند.
همچنین بیش از 80 کیلومتر تونل احداث شد که برای ساخت این
مقدار تونل 300 تن باروت، 3 هزار تن دینامیت و 170 هزار تن آهن به
کار گرفته شد. طولانی ترین تونل این خط سراسری 2,526 متر بود.
همزمان با شروع کارهای ساخت و ریل گذاری، عده ای از جوانان
زبده و با استعداد کشور به اروپا فرستاده شدند تا برای نگهداری و
مدیریت راه آهن تحصیل کنند. در داخل نیز خود اداره ی راه آهن افراد
دیگری را آموزش می داد.
در طول این خط، 90 ایستگاه ساخته شد و بالاخره پس از ده سال
و یازده ماه کار به پایان رسید و در 3 شهریور 1317 راه آهن سراسری
ایران افتتاح شد.
بلافاصله بعد از تکمیل خط شمال به جنوب، تصمیم گرفته شد که
مشرق و مغرب کشور هم به خط شمال جنوب متصل شود تا مراکز
عمده ی صنعت و اقتصاد کشور به یکدیگر پیوند بخورد. از جمله ی این
خطوط، خط تهران به آذربایجان، تهران به کرمان و تهران به مشهد بود.
طول راه آهن ایران تا سال 1357 به 4,605 کیلومتر رسید و این رقم
تا سال 1380 به 6,264 کیلومتر بالغ گشت که اگر به آن 2,708 کیلومتر
خطوط فرعی تجاری و ایستگاه ها را هم بیفزاییم جمعا" حدود 9 هزار
کیلومتر می شود.
از مهم ترین خطوطی که در سه دهه ی اخیر ساخته شد دو محور
بافق- بندرعباس به طول 626 کیلومتر و فریمان - سرخس به طول
165 کیلومتر است که اولی راه آهن شمال جنوب و بندر عباس را به
هم متصل می سازد و دیگری راه آهن ایران را به کشورهای آسیای
میانه مرتبط می گرداند.
![]() |