سواد تغذیه ای و طول عمر بیشتر

 

   بیماری‌های قلبی عروقی، علت اصلی مرگ و میر در جهان امروز

است. 1/3 مرگ ها در بیماری های غیر واگیـر به دلیل بیماری های

قلبـی عـروقی است.  %80 بیمـاری های قلبی عـروقی، ناشی از

فشار خون بالا، مصرف سیگار و کلستـرول بالا است که از میان این

سه، فشار خون بالا مهمترین علت در کل دنیا است.


   شیـوع فشارخون بالا در ایـران حدود %18 گزارش شده، یعنی از

هر 100 نفر ایرانی، 18 نفر آنها فشارخون بالا دارنـد. بدبختانه تعداد

زیادی از این افراد اصلا" از زیادی فشارخون خود خبر ندارند، بنابر این

به فکـر چاره یا معالـجه هم نیستنـد. مصـرف زیاد نمک یکی از دلایل

اصلی فشارخون بـالا در بیشتـر کشورهای جهـان از جملـه ایـران به

شمار می‌رود.

 

 

   تا قبل از شیوع کرونا، بیماری‌های غیر واگیر حدود %70 از علل

مرگ و میر را در ایران به خود اختصاص می داد یعنی از 385 هزار

مـرگ سالیانـه در کشور، 268 هزار مـورد، نـاشی از بیماری‌ های

غیر واگیر بوده است. که همان طور که در بالا گفتیم یک سوم آن

به خاطر بیماری های قلبی عروقی رخ می دهد.

   میزان دریافت روزانه نمک در کشور 10 تا 15 گرم است که 2 تا

3 برابر مقدار توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت، یعنی

5 گرم در روز است. براساس آخرین گزارش این سازمان، متوسط

میزان مصرف نمک در اکثر کشور‌های منطقه ی مدیترانه شرقی،

که ایران نیز جزو آن منطقه است، بیش از 12 گرم در روز است.

بنابراین کاهش مصرف نمک یکی از اولویت‌های «نظام سلامت»

در این کشورهاست.
 

در کشور‌های توسعه یافته، نمک‌های پنهان در غذا‌های کنسروی

و فست فـود‌هـا است که بـه بـدن شهـرونـدان این کشـورها وارد

می شود، اما در کشور ما با تـوجه به الگوی مـصرف مواد غذایی،

بیشترین نمک مصرفی، همراه با غذای خانگی و یا همراه با نانی

که می خوریم وارد بدن ما می شود.

   مطالعات سازمان جهانی بهداشت نیز بیشترین منبع نمک در

کشور‌های منطقه ی مدیترانه ی شرقی را نمک موجود در نان‌ بیان

می‌کند. 
 

   همان طور که می دانید هر مولکول نمک خوراکی از یک اتم سدیم

و یک اتم کلر تشکیل می شود. میزان سدیم دریافتی در روز نباید

بیشتر از 2000 میلی گرم، یعنی حدود پنج گرم نمک یا کمتر از یک

قاشق چای خوری سرصاف نمک باشد. این میزان برای بیماران قلبی

و افرادی که فشار خون بالا دارند و همچنین افراد بالای 50 سال،

روزانه کمتر از 1200 میلی گرم سدیم است که معادل سه گرم نمک

یا حدودا" نصف قاشق چای خوری نمک می باشد.

   در کشورهای دیگر برای کاهش نمک مصرفی، سیاست هایی

اتخاذ شده است مثلا" در انگلستان با آگاه سازی مصرف کنندگان

نسبت به اهمیت کاهش نمک، و اجبار تولیدکنندگان محصولات

غذایی برای کاهش نمک محصولات خود، و درج مقدار نمک بر روی

برچسب محصول تولیدی گام های موثری برای کاهش مصرف نمک

برداشته شده است.
 

   در این کشور، هدف این بود که نمک دریافتی تا سال 2010 به

کمتر از 6 گرم کاهش پیدا کند و برای رسیدن به این عدد، اولین

قدم، محاسبه ی مقدار نمک در مواد غذایی بود که انگلیسی ها

عادتا" آنها را هر روز بر سر میز می گذاشتند و مصرف می کردند.

بر این اساس، نان سفید، غلات صبحانه و تنقلات صنعتی بیشترین

مقدار نمک مصرفی را در جیره غذایی روزانه ی افراد وارد می کرد.

بنابر این بلافاصله به کنترل نمک این مواد غذایی پرداختند. 

   با اجرای برنامه کاهش مصرف نمک، سالانه در این کشور، 26 هزار

تُن در مصرف نمک صرفه جویی شد، که اثر آن کاهش 6 هزار مورد

از موارد مرگ سکته ی مغزی و حمله‌های قلبی بود!

 

   از نظر هزینه، پنج میلیون پوند در هر سال برای اجرای برنامه های

آموزشی و نظارت بر نمک محصولات غذایی صرف شده و در مقابل

5.1 میلیارد پوند، یعنی بیش از هزار برابر پولی که خرج شده

در بخش سلامت صرفه جویی شده است!

 

   برنامه ی کاهش مصرف نمک در ترکیه نیز از سال 2011 آغاز شد:

مصرف نمک در این کشور از 18 گرم در روز به 15 گرم در روز در سال

2012 کاهش یافت. در ترکیه اقدامات زیر برای کاهش نمک مصرفی

مردم در دست اجراست:

 

پایش و کنترل میزان نمک محصولات غذایی؛ 

 

اجباری کردن استاندارد میزان نمک در محصولات غذایی؛

 

افزایش آگاهی مردم در زمینه ی خطرات مصرف زیاد نمک؛ 

 

کاهش نمک در نان و غذا‌های فرآیندشده مثل رب و سس قرمز؛

 

وضع مقررات برای عدم فروش چیپس و محصولات شور دیگر در

مغازه‌های نزدیک مدارس؛ 

 

کاهش نمک در پنیر و زیتون. 

 

   در کشور ما، با توجه به مصرف روزانه 300 گرم نان در روز، کاهش

نمک مصرفی در نان می‌تواند نقش قابل توجهی در کاهش نمک

جیره ی غذایی ما داشته باشد. همچنین کاهش نمک پنیر، رب گوجه،

تن ماهی، تنقلاتی مانند غلات حجیم شده، و چیپس  نیز بسیار مهم

است. همچنین در آشپزخانه می توان به جای نمک فراوان از آب لیمو،

آب نارنج، سبزیجات معطر و یا سیر برای مزه دار کردن غذا استفاده

کرد.
 

   فراموش نکنیم که کودکان ما از کودکی باید به غذای کم نمک

عادت کنند. اگر ذائقه ی کودک به خوردن غذا‌ها و تنقلات غذایی

پرنمک خو بگیرد، دیگر در بزرگسالی به راحتی نمی‌توان این عادت

غلط را اصلاح کرد. مصرف تنقلات شور و پرنمک که متاسفانه تبلیغات

زیادی هم برای تشویق مردم به مصرف آن‌ها می‌شود، هم از نظر

نمک زیاد و هم روغن فراوان، بسیار مضر است و ضرورت دارد مصرف

آن‌ها را برای کودکان و نوجوانان محدود کنیم. مصرف فست فودها نیز

به همان دو علت که گفتیم، یعنی نمک و روغن زیاد، باید به حداقل

ــ مثلا" ماهی یک بار ــ برسد، زیرا به عنوان مثال یک پیتزای 150

گرمی با پنیر و سس، حاوی 8 گرم نمک است، یعنی تقریبا" 2 برابر

مقدار نمکی که در طول یک روز باید وارد بدن یک فرد سالم زیر 50

سال شود! 

 

برچسب‌ها: سواد تغذیه ای, فشار خون, کاهش مصرف نمک, بیماریهای قلبی عروقی